صادرات خدمات فنی مهندسی
امروزه عرضه توان فنی و مهندسی و اجرای طرحهای مختلف در صنایع گوناگون،نقش قابل توجهی در مبادلات کـشورها و تحکـیم روابـط اقتـصادی آنهـا یافتـه اسـت.خـدمات فنـی و مهندسـی کـه یکـی از ستونهای اصلی توسعه اقتصادی کشورها است،مجموعهای از روشها و ابزارهایی است کـه بـا اسـتفاده بهینه از منابع و عوامل تولید شامل سرمایه،مواد اولیه و نیروی انسانی،امکان ارائه کالاها و خدمات رادر جامعه فراهم میکند.به رغم اینکه ارائه خدمات فنی و مهندسی میتوانـد در مـرز یـک کـشور محـصور بماند و یا به بازارهای بین المللی کشورهای دیگر راه بیابد.در هزاره سوم،صـادرات خـدمات فنـی و مهندسـی در مبـادلات جهـانی سـهم عمـدهای خواهـد داشت،زیرا در دنیای امروز،بسیاری از خدمات از قابلیت صدور برخوردارند و علم،دانش و تجربه بیش از پیش تبدیل به یک محصول ارزنده قابل تبادل شده است.اکنون،انتقال اطلاعات و مذاکره برای شرکت در نمایشگاههای بین المللی و حضور در مناقصه ها،بازاریابی کالا و خدمات را به ویژه در زمینه های فنی و مهندسی هموار کـرده اسـت.زیـرا،ایـن دانـش از استانداردهای بین المللی و جهانی برخوردار است.با ایجاد پایگاههای چندمنظوره اینترنتی میتوان شرح خدمات،ویژگی کالاها و امکانات اجرایـی شرکتهای فنی و مهندسی و توانمندی آنها را در معرض دید جهانیان قرار داد،اقـدامی کـه در گذشـته حتی به میزان بسیار محدود نیزبرای صادرکنندگان ایرانی،پرهزینه،دشوار و گاهی غیرممکن بود.ارزش افزوده های که در صدور خـدمات فنـی و مهندسـی وجـود دارد،همـراه بـا نیـاز روز افـزون اقتصاد جهانی به توسعه عمرانی و زیرساختی،یک فرصت جهانی است و برای ایرانی که از سرمایه هـای انسانی قابل توجهی برخوردار است،فرصتی مغتنم به حساب میآید تا با تدبیر و مدیریت صدور خدمات فنی و مهندسی میزان بهره مندی خود را از فرصتهای بین المللی افـزایش دهـد.ضـرورت دیگـر،توجـه ویژه به صادرات خدمات فنی و مهندسی،حمایت از سازندگان داخلی و استفاده از سـرمایه هـای کلانـی است که در سالهای پیش در کشور سرمایه گذاری شده است.
اهمیت صادرات خدمات فنی و مهندسی
توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی علاوه بر رونق تولید و خدمات،از تاثیرگذارترین عوامل توسـعه به شمار میرود.ایجـاد و حمایـت از انجمـنهـای علمـی فنـی و کیفی صادرات و استفاده از فناوری بالای مهندسی با هدف توسعه فناوری از شیوه های دستیابی به این موضوع است که میتواند عـلاوه بـر توسـعه خدمات در اقتصاد داخلی،بر روند اقتصاد دانش بنیان نیزدر سطوح مدیریتی و فنی بیفزاید.در این شرایط، کشور ما به جهت برخورداری از موقعیت استراتژیکی ویژه اش در منطقه میتوانـد از مزیت همجواری و مشترکات فرهنگی با کشورهایی که توان تکنولوژی کمتـری نـسبت بـه کـشور مـا دارند،استفاده نموده و با ارائه برنامه ریزی جامع برای حضور هدفمند،ایجاد بـازار مناسـب را در اولویـت قرار دهد.در ایران صادرات خدمات فنی و مهندسی از سال 1373 آغاز شد و تاکنون از سوی دولت برای تسهیل زمینه های توسعه آن اقدامات زیادی انجام شده که همه آنها در روند صعودی صدور خدمات فنی ومهندسی تاثیرقابل توجهی داشته است.
منظور از صادرات خدمات چیست؟
اما کمتر کسی است که به صادرات خدمات فکر کرده باشد.این در حالی است که در بسیاری از کشورها،خدمات بخش عمدهای از صادرات آنها را به خود اختصاص داده است. صادرات خدمات حالتی است که شما به عنوان صادرکننده،انجام یک پروژه یا فعالیت اقتصادی را در خارج از کشور بر عهده میگیرید که معموال شامل طراحی،مدیریت،ساخت و اجرای یک طرح مشخص است.بدین ترتیب بدون خروج کالا،شما موفق به ارزآوری برای کشور شده اید. بنابراین این نوع از صادرات خود زیرمجموعهای از صادرات غیرنفتی به شمار میرود که در آن معموال به جای کالا،تخصص و انجام کار مورد معامله قرار میگیرد.کشور ما پیشتر یکی از واردکنندگان عمده خدمات فنی و مهندسی بود.به طوری که بیشتر طرحهای صنعتی، کارخانجات و صنایع نفت و گاز توسط شرکتهای خارجی صورت میگرفت.
مزایای صادرات خدمات فنی و مهندسی چیست؟
صادرات خدمات فنی مهندسی نسبت به صادرات کالا،مزایای بیشتری برای صادرکننده در پی دارد.ضمن آنکه دولت نیز در دهه های اخیر تلاش کرده تا با وضع قوانین مختلف به صادرکنندگان این حوزه امتیازاتی اعطا کند.
از جمله این مزایا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
شهرت منطقهای و جهانی برای صادرکننده
ارائه تسهیالت مختلف بانکی به صادرکنندگان
ارائه تسهیالت بیمهای برای صادرکنندگان
ارتقاء مهارتهای منابع انسانی
حمایتهای دولتی در زمینه بازاریابی
برخورداری از سایر امتیازات صادرات کاالهای غیرنفتی
مشکلات صادرات خدمات فنی و مهندسی چیست؟
علی رغم مزایایی که صادرات در این حوزه در پی دارد،اما صادرکنندگان این حوزه با برخی چالشها نیز روبرو هستند که البته دولت و سیاستگذاران این حوزه تلاش کرده اند تا این چالشها را به حداقل برسانند.از مشکالت صادرات خدمات فنی و مهندسی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
عدم تجربه در زمینه بازاریابی بین الملل
عدم آشنایی با قوانین بین المللی
وجود رقبا مطرح در این زمینه
هزینه بیشتر جهت تبلیغات و شرکت در مناقصه ها
عدم آشنایی با شرایط و ویژگیهای کشور مربوطه
مشکالت مربوط به اسکان و ثبت شرکت در کشور مربوطه
قانون صادرات خدمات فنی مهندسی چه میگوید؟
رفته رفته با اهمیت این موضوع سیاستگذاران به فکر تدوین برخی قوانین و مقررات در این خصوص افتادند.مهمترین قانون در این زمینه آیین نامه اجرایی حمایت از صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی است.این قانون به دنبال توجه دولت به بحث صادرات خدمات و در سال 1382 به تصویب رسیده است.
آیین نامه حمایت از صادرات خدمات فنی و مهندسی در 20 ماده تنظیم شده که به حمایتها و تسهیلات در نظر گرفته شده برای صادرکنندگان اشاره کرده است.آیین نامه مذکور متشکل از بخشهای زیر است:
تعریف و ویژگیهای صادرکننده خدمات فنی مهندسی
شرایط احراز صلاحیت صادرکنندگان
نحوه اعلام مناقصات بین المللی و بازایابی بین الملل
تسهیلات مربوط به ضمانتنامه های بانکی
ارائه خدمات گمرکی
سایر خدمات در نظر گرفته شده برای صادرکنندگان
نهادهای درگیر در امر صادرات خدمات فنی مهندسی کدام هستند؟
به طور کل در بحث صادرات خصوصا صادرات خدمات فنی و مهندسی برخی از نهادهای دولتی و غیردولتی وجود دارند که صادرکنندگان میتوانند از خدمات و تسهیلات ارائه شده توسط آنها استفاده کنند.این تسهیلات ممکن است در قالب تسهیالت مالی یا حمایتهای دیگر صورت گیرد.در خصوص صادرات خدمات فنی مهندسی به برخی از این نهادها اشاره خواهیم کرد.کمیسیون صادرات خدمات فنی و مهندسی اتاق بازرگانی انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی ایران سفارتخانه ها و کنسولگریهای ایران در کشورهای مختلف سازمان توسعه تجارت اتاق مشترک بازرگانی با کشورهای مختلف صندوق توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی
انتقال ارز حاصل از صادرات خدمات چگونه است
انتقال ارز حاصل از صادرات یکی از مهمترین چالشهای اکثر صادرکنندگان است. این مساله برای صادرکنندگان خدمات نیز وجود دارد و چه بسا با ابهامات بیشتری روبرو هستند. با این حال، انتقال ارز حاصل از صادرات خدمات تنها در یکی دو مورد با انتقال ارز صادرات کالا متفاوت است.